opc_loader

De grap van kunst

De grap van kunst

De grap van kunst

 

Vliegen twee maandverbandjes over de Noordpool, zegt de ene tegen de andere: Koud hé, zonder sjaal?

Dat was het grapje dat mijn vijfjarige nichtje vertelde op een feestje. Met groot succes: iedereen lag dubbel. Vooral omdat de andere familieleden het grapje al kenden en wisten dat het eigenlijk had moeten zijn: Koud hé, zonder muts?

 

Met meer kennis beter kijken?

 

Geïnspireerd door alle kunst om mij heen, lees ik verschillende boeken over kunst en kunstgeschiedenis. De ene keer is dat Rudolf Steiner die uitlegt waarom von Goethe gelijk had en de andere keer iets luchtigs, zoals Joost Zwagerman of Henk van Os. En terwijl ik dat lees, ben ik steeds aan het twijfelen: in hoeverre helpt het mij om meer te weten over kunst. Hoezo wordt een schilderij er beter van als ik meer of minder weet van degene die het heeft gemaakt? Zie ik meer of juist minder met meer kennis?

 

Een grap is leuk als je weet waarom het grappig is. Er zijn weinig dingen zo onleuk als een grap die uitgelegd moet worden. Volgens mij lijken grappen en kunst wat dat betreft op elkaar. Een gevaar van teveel uitleg, is dat je het werk niet meer ziet. Ik heb mijzelf er wel eens op betrapt, dat ik in een museum de bordjes naast de schilderijen las, zonder naar schilderijen te kijken. Ik heb dan het idee dat ik goed moet opletten wat de curator mij te vertellen heeft, omdat ik anders een cultuurbarbaar ben die er niets van snapt. Teveel informatie sloopt  het leuke uit de kunst.

 

Kip of kip

Ik heb inmiddels begrepen dat er meerdere stromingen zijn in de kunsthistorie. Je kan een schilder zien als iemand die net iets meer, iets bijzonders toont van de wereld om ons heen. Een verdieping van wat er al is. Een schilderij van de zee geeft het gevoel van zee. Alsof je, door ernaar te kijken, voor een moment op het strand staat met de wind in je haren. De andere stroming, vindt het de taak van de kunstenaar om  iets nieuws toe te voegen, iets van zichzelf, iets dat nog niet bestond. Of beide visies tegelijkertijd waar kunnen zijn, daar ben ik nog niet achter. Volgens Henk van Os worden hierover bittere discussies gevoerd onder de wetenschappers.

Kijk je naar een kip van Anton Heijboer, dan kan je je afvragen of hij heeft geprobeerd om het Kippige van een kip weer te geven, danwel of hij zijn eigen Kip maakt. Volgens mij maakt het voor een Kip van Heijboer niet veel uit: je kan naar de kip kijken zonder al te veel cultuurhistorische voorkennis.

 

Begrijp ik de grap van kunst

Voor het werk van bijvoorbeeld Mondriaan helpt het wel als iemand je de gein ervan uitlegt. In het Gemeentemuseum Den Haag doen ze dat door te laten zien hoe Mondriaan van figuratief naar abstract groeide. Overigens hilarisch te lezen, hoe de curatoren / kunsthistorici rollebollend door de gangen van het museum bekvechten in hun strijd over wie er precies wanneer wat heeft ontdekt (zie link onderaan dit blog).

 

Joost Zwagerman doet dat door gezellig over Jackson Pollock  te vertellen dat  zijn drippings sterk lijken op fractals, microscopische patronen in de natuur*. I am Nature, heeft  Pollock over zichzelf gezegd. Wat dan weer leuk past in de tweede visie dat de kunstenaar iets compleet nieuws maakt.  Kijk ik nu naar een schilderij van Pollock, of zelfs van Karel Appel of Sam Francis, dan probeer ik patronen te zien en te ondergaan wat het mij doet. Voor het werk van Mondriaan of Pollock helpt meer  informatie mij om anders te kijken, misschien ook wel beter.

 

Tevreden

Eigenlijk is het met informatie over kunst, net als met het kijken naar kunst: ik kan niet zoveel tegelijk opnemen. Grote musea of een tentoonstelling met veel werken en veel informatie maken mij ongelukkig.  Het past niet in mijn hoofd en ik denk dan dat ik de sufferd ben. Eigenlijk zou je, voordat je naar de tentoonstelling gaat, de catalogus moeten kunnen lezen. Het Rijksmuseum heeft dat goed begrepen, ik krijg de aanbieding om de catalogus online te kopen van de Late Rembrandt, voordat ik op de tentoonstelling ben geweest. Maar dan nog: net als met grappen: een grap is leuk,  tien grappen achter elkaar zijn dat niet. Zoals moeders vroeger zei: alles met ‘te’ ervoor is niet goed, behalve tevreden….

 

 

Foto bij deze blog: De Zee, van Simeon Nijenhuis, lithografie: https://www.dertnijlandfinearts.nl/grafische-kunst/de-zee

 

Discussie tussen curatoren, zie bij de reacties op de beschrijving van de tentoonstelling:

https://www.gemeentemuseum.nl/tentoonstellingen/mondriaan-en-het-kubisme-parijs-1912-1914

Interessante en leuke blog van Sarah van Vliet over Jackson Pollock:

https://sarahvanvliet.wordpress.com/2012/01/28/jackson-pollock/

Joost Zwagerman Bij DWWDD:https://artsy.nl/2011/02/joost-zwagerman-over-jackson-pollock/

 

* Fractals zijn wiskundige figuren die zichzelf op steeds kleinere schaal herhalen. Een methode om met behulp van fractal-analyse de authenticiteit van een Pollock te checken, blijkt niet te deugen. Lees verder:  https://www.kennislink.nl/publicaties/een-echte-pollock-wel-of-geen-fractal

 

Jacqueline Nijland-Potter schrijft over de belevenissen in de kunsthandel van Dert Nijland Fine Arts. Haar echtgenoot Dert Nijland adviseert over kunst en koopt de kunst in. Door samen de inkopen te beschrijven en achtergrond-informatie van de kunstwerken en over de kunstenaars te zoeken, leert Jacqueline steeds meer over kunst.

 

 

Terug

Reacties

Om spam te voorkomen moet je eerst inloggen om een reactie te kunnen geven.